Kernwapens Zijn Weer Op De Radar

Drie decennia na het einde van de Koude Oorlog werd de angst voor een nucleair conflict verbannen naar de achterste plank van onze vele zorgen, en vervaagde het in het historische geheugen, samen met het goedaardige gezicht van Michail Gorbatsjov, de laatste Sovjetleider, die in een Pizza Hut-commercial verscheen. . Nu de geschiedenis sindsdien een donkerdere wending heeft genomen, staan kernwapens opnieuw op de radar.

Nucleaire angsten zijn een functie van geopolitieke spanningen. Wanneer de spanningen worden getemperd, worden de angsten dat ook. Wanneer ze toenemen, worden de angsten ook groter. Hoewel het aantal kernwapens tegenwoordig veel minder is dan op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, is het gevaar nu aantoonbaar groter omdat er voor het eerst sinds de bom in 1945 een grote actieve oorlog op het Europese continent woedt.

Op zijn manier om op belangrijke momenten de aandacht van de massa te trekken, heeft Hollywood de terreur van ‘de bom’ opnieuw in onze geest geïmplanteerd. Door een verontrustend toeval won de film “Oppenheimer” deze week de Oscars, net toen onthullingen naar voren kwamen dat Rusland operationele plannen had opgesteld voor de inzet van tactische kernwapens in de hete oorlog die in Oekraïne woedt.

Volgens de New York Times heeft de C.I.A. vertelde president Joe Biden in oktober 2022 dat “onder een enkelvoudig scenario waarin Oekraïense strijdkrachten de Russische verdedigingslinies decimeerden en het leek alsof ze zouden proberen de Krim te heroveren – een mogelijkheid die die herfst denkbaar leek – de kans op nucleair gebruik zou kunnen stijgen tot 50%, of zelfs hoger.” Generaal Mark Milley, tot afgelopen september voorzitter van de Amerikaanse gezamenlijke stafchef, noemde de situatie een ‘nucleaire paradox’: “Hoe succesvoller de Oekraïners zijn in het verdrijven van de Russische invasie, hoe groter de kans dat Poetin zal dreigen een wapen te gebruiken. bombarderen – of ernaar grijpen.”

Hoewel de specifieke omstandigheden van die krachtmeting voorbij zijn, blijft de bezielende dynamiek van Poetins logica bestaan: als hij zich gevangen voelt, lijkt de Russische autocraat bereid zich als laatste redmiddel tot kernwapens te wenden.

Een versplinterend Westen

Momenteel lijkt de situatie in het voordeel van Poetin te zijn veranderd. Zonder bewapening heeft Oekraïne op het slagveld te kampen gehad met ernstige tegenslagen door Russische strijdkrachten, wat heeft geleid tot een ruwe patstelling ter plaatse terwijl de eenheid van het Westen versplintert.

Het Amerikaanse Congres is tot stilstand gekomen in het gekibbel over nieuwe financiering voor de Oekraïense defensie, veroorzaakt door het aandringen van de Republikeinen op de eerste plaats van de Amerikaanse grensbeveiliging. Donald Trump heeft gedreigd, als hij weer aan de macht komt, de belofte van Amerika om elk NAVO-lid dat wordt aangevallen te verdedigen niet na te komen als zij hun eigen defensie-uitgaven niet op passende wijze verhogen. Zelfs als en wanneer de financiering uit Oekraïne uiteindelijk doorkomt, spreekt deze partijdige onwil boekdelen en zaait het diepe twijfels over de betrouwbaarheid van Amerika.

Ook Europa is verdeeld. Als teken dat er nog meer gaat komen naarmate de kosten van solidariteit stijgen, protesteren de Poolse boeren tegen de import van Oekraïense landbouwgoederen die hun levensonderhoud ondermijnen. En nu het einde van het meeliften op de Amerikaanse defensie-uitgaven dichterbij komt, ongeacht wie de macht overneemt in Washington na de verkiezingen in november, zullen comfortabele burgers over het hele continent geconfronteerd worden met de moeilijke keuzes tussen wapens en boter die ze lange tijd hebben kunnen vermijden. Als puntje bij paaltje komt, wat zullen ze dan bereid zijn op te geven om weerstand te bieden aan de Russische intimidatie of erger?

De premier van Denemarken was onlangs van mening dat Europa moet ophouden “naïef” te zijn over de Russische dreiging en zijn defensie-uitgaven moet “opvoeren en opschalen”. “Vanuit Europees perspectief moeten we toegeven dat we niet genoeg geld hebben besteed aan onze eigen defensie en veiligheid”, vertelde ze aan de Financial Times. Toen Denemarken na de Koude Oorlog bezuinigde op de defensie-uitgaven, zei ze, “konden we meer geld uitgeven aan sociale voorzieningen of belastingverlagingen. We moeten het gesprek beginnen dat als de wereld verandert in de richting die ik denk dat het zal veranderen, je je cent, of je dollar, of je euro, of je kroon niet twee keer kunt uitgeven.’

De leiders van de kernlanden van de Europese Unie, Frankrijk en Duitsland, beschuldigen elkaar er niet alleen openlijk van dat ze niet genoeg doen om Oekraïne te bewapenen; ze zijn het ook oneens over de einddoelen. Volgens de Franse president Emmanuel Macron “mag Rusland de oorlog niet winnen”, anders loopt de rest van Europa gevaar door de agressie van Poetin. Voor de Duitse bondskanselier Olaf Scholz is het doel dat “Oekraïne niet mag verliezen”, wat algemeen wordt geïnterpreteerd als een regeling met Rusland die een onafhankelijk Oekraïne intact zou houden, zelfs als het niet al zijn verloren grondgebied militair kan herwinnen.

NAVO-sterkte, Russische onveiligheid

Hoewel al dit gekibbel Poetin ongetwijfeld als muziek in de oren klinkt, is de rest van wat er gebeurt in strijd met zijn visie op de strategische langetermijnbelangen van Rusland – en vergroot daarmee waarschijnlijk het risico van een nucleaire crisis in de toekomst, in plaats van deze te verkleinen.

Afgezien van de bewering van Poetin dat Oekraïne een historisch en spiritueel onlosmakelijk onderdeel is van RIn Rusland rechtvaardigde hij zijn invasie als zelfverdediging tegen de omsingeling tot aan zijn grenzen door de vijandige westerse strijdkrachten van de NAVO-alliantie. Toch heeft de reactie op zijn agressie het tegenovergestelde resultaat opgeleverd. Vorige week sloot het lang neutrale Zweden, in navolging van Finland – dat een van de langste landgrenzen heeft tegenover Rusland – zich eindelijk officieel aan bij de alliantie, waardoor de Baltische Zee, zo cruciaal voor de Russische marineverdediging en handelsroutes, werd getransformeerd in een ‘NAVO-meer’. De geïsoleerde uitzondering is Kaliningrad, een exclave gelegen tussen Polen en Litouwen, waar de Russische Baltische Vloot ligt en waarvan de westerse inlichtingendiensten geloven dat het kernwapens opslaat.

Hoewel dit nieuwe geopolitieke feit het Westen ogenschijnlijk veiliger maakt, introduceert het ook in de Baltische regio de ‘nucleaire paradox’ waarover generaal Milley sprak. Hoe veiliger een NAVO-meer Europa kan maken, hoe onzekerder het Rusland van Poetin wordt. Meer staten dan ooit die nu tot de NAVO behoren, staan in direct, face-to-face contact met Russische strijdkrachten die in het ijskoude water varen. Het risico dat dit met zich meebrengt is dat elke confrontatie in de Baltische staten, waar Rusland geen conventioneel militair voordeel heeft, al te gemakkelijk kan escaleren tot een nucleaire dreiging.

Het zou een grote historische tragedie zijn als de NAVO tot nu toe een wereldoorlog zou vermijden door zich uit de directe confrontatie met Rusland in Oekraïne te onthouden, om vervolgens verwikkeld te raken in gewapende botsingen in het Baltische gebied, juist omdat haar onderlinge aanwezigheid daar het meest overheersend is.

Het potentieel van een dergelijke directe botsing op een dag tussen Rusland en de NAVO wordt al voorafschaduwd in opmerkingen van Macron en de Poolse minister van Buitenlandse Zaken Radek Sikorski, die beiden het idee naar voren hebben gebracht dat de inzet van NAVO-troepen in Oekraïne niet van tafel mag worden gehaald als dat is wat nodig is om de Russische agressie te stoppen voordat deze elders verder gaat.

De NAVO-bondgenoten konden Poetins voorzichtige gebruik van tactische kernwapens in 2022 vermijden, niet alleen vanwege behendige diplomatie en geloofwaardige afschrikking, maar ook omdat hij nog steeds een uitweg zag uit een nederlaag op het slagveld. Alles wijst erop dat dit misschien niet het geval zou zijn geweest als zijn invasie definitief gedoemd was. Met andere woorden: hoe minder hij zich bedreigd voelde, hoe minder hij de behoefte voelde om te dreigen met het gebruik van kernwapens.

Naarmate de NAVO meer frontaal de Russische belangenzone in de Baltische staten raakt, moeten we ons zorgen maken dat de tegenovergestelde dynamiek zich zal ontvouwen.

De echte Robert Oppenheimer begon tot zijn spijt te begrijpen dat de geest die hij losliet niet terug in de fles kon worden gestopt, en dat overal waar strategische confrontaties tussen grootmachten plaatsvonden, kernwapens een rol zouden gaan spelen. Tegenwoordig geldt dat ook voor China, dat in hoog tempo zijn eigen strijdkrachten opbouwt.

Helaas is dat de realiteit waarmee we vandaag de dag worden geconfronteerd, nu de geschiedenis, in sommige opzichten gevaarlijker, lijkt te zijn teruggekeerd naar waar we iets meer dan dertig jaar geleden waren gebleven.

Vrij naar Nathan Gardels, hoofdredacteur van Noema Magazine.