Beschaving in 5 Projecten

Beschaving. U weet en ik weet dat de onze in de problemen zit - grote problemen. Beschaving is een project. Een reeks inspanningen, en daaronder liggen bepaalde overtuigingen. Daar kom ik zo op. De vraag die voor ons ligt - denkende mensen - is hoe we een toekomst kunnen verzekeren voor onze beschaving, of op zijn minst voor de beschaving.

Als ik over de toekomst van de beschaving nadenk, zie ik vijf grote projecten. Ik zal ze een voor een doornemen, met een paar voorbeelden.

Project Een
Op dit moment staan vele delen van de wereld op het punt in hongersnood te raken. David Beasley, het hoofd van het Wereldvoedselprogramma, heeft gewaarschuwd voor een "dreigende catastrofe." Ondertussen, in Engeland, bereidt de bevolking zich voor om te kiezen tussen verwarming en voedsel in de winter. En in Amerika, natuurlijk, blijft het autoritarisme stijgen. Wat verbindt deze drie dingen? Geld.

Wat zou er nodig zijn om de komende hongersnoden te voorkomen? $6 miljard. Om de Britten warmte te geven? $50 miljard. Waarom is Amerika's werkende en middenklasse één grote onderklasse van nieuwe verarmden geworden? Omdat de winsten zich concentreerden aan de top, toen de rijken super- en ultrarijken werden. Vandaag heeft een Bezos of Musk genoeg geld om wereldwijde hongersnoden te stoppen en hele landen te verwarmen....en nog steeds honderd keer miljardair te zijn, met meer geld over dan ze ooit in hun leven kunnen uitgeven.

Project één voor de beschaving is herverdeling en investering. Onze beschaving is veel, veel te ongelijk gegroeid. En het zou vanzelfsprekend moeten zijn waarom ongelijkheid van binnenuit instorting veroorzaakt: zelfs als economieën "groeien", zijn de winsten voor een kleine groep, die ze gebruiken om hun eigen macht en fortuin te versterken, en er ontstaat een vicieuze cirkel, ongelijkheid die zichzelf voedt. Ondertussen wordt de doorsnee burger steeds wrokkiger, bozer en banger. Samenlevingen op deze manier worden petrischalen van de menselijke geest waarin demagogen zondebokken kweken.

Ondertussen, omdat de winsten aan de top geconcentreerd zijn, lijden samenlevingen onder onderinvestering - wat de ware moordenaar van beschavingen is. Hoe is Rome ten onder gegaan? Onderinvestering. Te veel oorlog, en te weinig brood. Hoe kwam er een einde aan de Franse adel? Waarom ging de ene beschaving na de andere ten onder? Het verhaal is altijd hetzelfde: onderinvestering, de keerzijde van ongelijkheid. Je kunt maar zoveel vergulde paleizen bouwen en zoveel prachtige kunstvoorwerpen koesteren. Uiteindelijk implodeert een beschaving die te weinig investeert van binnenuit, door sociale kwalen zoals woede, door ziekte, armoede, onderlinge strijd, fascisme, theocratie - alle kwalen van de menselijke geschiedenis komen terug, zoals nu het geval is.

Onze beschaving moet herverdelen en investeren op een historische schaal. Er is absoluut geen andere uitweg voor ons. Of we blijven instorten zoals nu - in fascisme, door toedoen van Uitsterven, terwijl de democratie wankelt, mensen het vertrouwen in zichzelf en elkaar verliezen, en vrede en rechtvaardigheid plaats maken voor haat en nijd. Waarin moeten we investeren? Hoe moeten we dat doen? Dat brengt me bij de volgende reeks projecten.

Project Twee
Als Project één voor onze beschaving een nieuw economisch paradigma is, waarin iedereen een eerlijk deel van de investering krijgt - en we komen nog terug op wat "eerlijk" betekent - van mensen tot bossen tot rivieren tot soorten, dan is Project twee voor onze beschaving een biofysische heruitvinding. Wat bedoel ik daarmee?

Onze planeet warmt sneller op dan ooit in de menselijke geschiedenis. Dat komt, natuurlijk, omdat we nog steeds een beschaving zijn die - bijna uitsluitend - door fossiele brandstoffen wordt aangedreven. Onze beschaving werkt op de volgende morbide manier: we nemen koolstof dat achterblijft van dode dingen, verbranden het, en gebruiken het om alles van fabrieken tot vliegtuigen aan te drijven, het wordt het asfalt op onze wegen en daken. We weten niet hoe we kunstmest of glas of staal of cement - dat wil zeggen alles van kleren tot gebouwen tot huizen tot gewassen - kunnen maken zonder deze morbide transformatie van dode materie in het materiële weefsel van ons leven.

De biofysische basis van onze beschaving is verouderd. We kunnen niet veel langer op deze manier doorgaan. Dit is pas 2022 en elke uithoek van de wereld heeft net te lijden gehad van record-schokkende hittegolven, terwijl vijf "eens in een millennium" overstromingen net de VS hebben getroffen - dit alles leidt tot torenhoge inflatie, recessie, en een golf van werkloosheid om de hoek, terwijl oogsten mislukken, rivieren opdrogen, en tekorten toenemen ... dus stel je nu 2025 voor.

We zullen de biofysische basis van onze beschaving opnieuw moeten uitvinden. Dat betekent, in gewoon Nederlands, dat we geen beschaving kunnen zijn die in feite dode dingen neemt, ze verbrandt, en hoopt te overleven - omdat onze planeet veel te snel zal opwarmen. Die overgang is begonnen, maar het gebeurt veel te langzaam. De waarheid is dat we geen echte bronnen van schone, goedkope energie hebben die snel genoeg op wereldschaal kunnen komen om de rampspoed die zich nu al voordoet te voorkomen. We zullen moeten investeren in de bronnen die we hebben, en geheel nieuwe bronnen moeten uitvinden, veel sneller dan we nu doen. Of anders. De toekomst zal veel lijken op die van de afgelopen jaren, alleen in een versnellende trendlijn van "elke dag erger". We zullen een beschaving moeten worden die zich niet voedt met de dood, als puntje bij paaltje komt.

We hebben - en ik heb het al eerder gezegd, maar ik denk nog steeds niet dat de boodschap voldoende doordringt - de grootste investeringsgolf in de geschiedenis van de mensheid nodig. Niet alleen in nieuwe bronnen van schone energie, of in het opschalen van die we hebben, maar ook in veel, veel radicalere projecten. Zoals het nieuw leven inblazen van stervende ecosystemen. Zoals het creëren van geheel nieuwe bossen en rivieren - die longen en aderen van levensonderhoud voor ons kunnen worden. Zoals het ontdekken hoe we alle soorten kunnen laten gedijen. We hebben nog niet eens woorden voor dit soort werk. Hoe noem je "een ecosysteem doen herleven"? Wat is dat voor baan, rol, titel? Hoe noem je iemand die een heel nieuw ecosysteem creëert?

Dat we nog niet eens woorden hebben voor het werk dat we moeten doen, geeft alleen maar aan hoe ver we achterlopen op de curve van de ineenstorting. En toch moeten we het gaan doen. Sorry, ik wil niet als Yoda klinken. Het is gewoon een feit. Zie je al die jonge mensen die niet veel te doen hebben? Slimme, goed opgeleide kinderen... die een waardeloze baan hebben, of erger nog, een baantje, of erger nog, thuis zitten, zich een loser voelen, en dan geradicaliseerd worden door extreem rechts? Die cyclus stopt alleen als je ze iets geeft - iets echts, zinvols, belangrijks, waardigs, noodzakelijks - om te doen. Niet alleen maar psychotische miljardairs nog rijker maken.

Project drie
Het echte werk van de toekomst - het opnieuw uitvinden van de biofysische basis van de beschaving - is belangrijk. Niet alleen om wat het doet, maar ook om wat het bereikt, en wat het niet doet. We hebben weer Grote Projecten nodig om onze stervende, falende middenklasse en werkende klasse nieuw leven in te blazen. Om een einde te maken aan wat op dit moment vier tot vijf generaties van neerwaartse mobiliteit is. Als bolwerk tegen de gevoelens van hopeloosheid en woede die extreem-rechts uitbuit en als zondebok aanwijst. Het is niet alleen onze materiële overleving als beschaving die afhangt van dit werk - het is ook onze sociale, economische en culturele overleving.

Dat is Project Drie. We moeten onze samenlevingen weer leven inblazen. Ze zijn diep, diep ongezonde plaatsen geworden. Sociaal-cultureel zijn we aan het veranderen in kromme, verstarde dingen. Laat me je een voorbeeld geven. Ik las een artikel - het is een triest artikel, ik veronderstel dat het grappig bedoeld is - over een dame die een decennium van haar leven verspilde op Tinder. Op Tinder. Ik ben helemaal voor seksuele bevrijding, maar een decennium van je leven verspillen aan Tinder is precies dat: een decennium van je leven verspillen.

Onze cultuur laat ons in de steek, op ongelooflijke manieren. Is het je opgevallen? Jonge mensen hebben de toekomst opgegeven, en ze zijn vastgelijmd aan apps op schermen. Marvel Films en superhelden hebben elke vorm van betrokkenheid met kwesties van echt belang vervangen.

Ondertussen implodeert de structuur van onze samenleving en politiek met de dag. Ik heb het er al een beetje over gehad, maar het slechts aangestipt. Deze keer wil ik dat u erover nadenkt. We hebben vijf generaties van neerwaartse mobiliteit. Vijf generaties! Dat is...verschrikkelijk. Het is Romaans. Gen X deed het slechter dan Boomers, Millennials slechter dan Gen X, Zoomers slechter dan Millennials, Gen Alpha slechter dan Zoomers, en het patroon zal gewoon...doorgaan.

Let nu op het volgende verband: elke generatie is ook politiek apathischer en stiller geworden dan de generatie ervoor. Zie je het verband? Neerwaartse mobiliteit heeft ernstige politieke gevolgen: het neemt de democratie met zich mee. Op een subtielere maar niet minder verderfelijke manier dan de opkomst van het fascisme - elke neerwaarts mobiele generatie berust nog meer in mislukking, hebzucht, ongelijkheid, uitroeiing, onheil, catastrofe, armoede, het einde zoals wij dat kennen, dan de generatie daarvoor. Democratie sterft met een knal door toedoen van de slechteriken, de fascisten en gekken en theocraten - maar sterft met een jankend geluid door toedoen van intergenerationele neerwaartse mobiliteit.

Spatiotemporaal is de sociale structuur van onze beschaving ernstig in verval. "Tijdelijk" betekent neerwaartse mobiliteit over generaties, of door de tijd heen, als een megatrend. "Ruimtelijk" betekent dat waar er ooit een gezonde klok grafiek was - een klein aantal rijken en armen, geen van beide groepen te extreem, en een breed midden, dat het grootste deel van de winst uit groei veroverde, die curve nu lijkt op de dubbele bult van een kameel - wat een gemakkelijk te breken ding is. Het midden is weggevallen, en er is geen gevaarlijker teken dan dat, want ook dat is hoe democratie sterft - wanneer de middenklasse en de werkende klasse de weg van de dinosaurus beginnen te gaan. In onze samenlevingen is de klassenstructuur van de moderne tijd - rijk, midden, werkend, arm, sterk geconcentreerd in het "midden" - aan het verdwijnen. Ze wordt vervangen door iets dat giftig en vreemd klinkt, omdat het dat ook is: ultrarijken, superrijken, rijken, schuldenaren, armen - zwaar geconcentreerd bij "schuldenaren".

Een beschaving kan niet functioneren met die misvormde, misvormde sociale structuur. Tenminste niet een moderne. Waarom niet? Omdat wanneer de meeste mensen in de klasse "levenslang met schulden" zitten, zij niet in staat zijn de dingen te doen die de beschaving het meest nodig heeft. Delen in een overschot, waaruit royaal belasting wordt betaald, om de grote projecten van wetenschap, kunst, letteren, denken, innovatie, schepping te financieren. Deelnemen aan zelfbestuur wordt moeilijk voor mensen in zulke omstandigheden - zo niet een contradictio in terminis zelf, voor mensen die voortdurend in de schulden zitten om überhaupt echt zelfbestuur te hebben. En zelfsturing - het beste uit je eigen leven halen - wordt een ver doel, nadat je hopeloos hebt gehoopt al die schulden te kunnen afbetalen, wat betekent dat je menselijk potentieel verloren gaat, omdat je drie waardeloze banen hebt, in plaats van die wereldveranderende ontdekking te doen, of die levensveranderende roman, gedicht of lied te schrijven.

Onze klassenstructuur gaat eigenlijk achteruit: het begint meer op het Victoriaanse tijdperk te lijken, of op vervlogen feodale tijden, dan op die van vrije, moderne samenlevingen. Het is een zekere weg naar de ineenstorting van de beschaving.

Ook dit vereist investeringen. Ik maakte geen grapje toen ik zei "de grootste golf van investeringen in de geschiedenis van de mensheid." We hebben het niet alleen nodig in schone energie en ecosystemen en soorten. We hebben het ook in elkaar nodig. Er is absoluut geen goede reden - geen enkele - waarom de hele planeet niet zou zijn zoals Denemarken, waar jonge mensen betaald worden om naar de universiteit te gaan. Er is geen enkele goede reden - ook geen enkele - waarom niet iedere jongere op deze planeet geboren zou worden met een "basisvermogen", een klein trustfonds dat voor hen wordt geïnvesteerd, dat rijpt naarmate ze ouder worden, en dat de basis kan vormen voor een bedrijf, verdere opleiding, een gezin, meer investeringen, voor hen. Er is geen goede reden waarom we niet investeren in alle dingen die we zo duidelijk nodig hebben, hier, nu, op een planetaire schaal - onderwijs, gezondheidszorg, transport, goede media, voor ieder mens op de planeet, iedere Amerikaan, iedere jongere.

Project Vier
Er is een slechte reden waarom we al die dingen niet doen. En je weet wat het is. De politiek. Onze politiek zit ook gevangen in een vicieuze cirkel van onheil. Het gaat als volgt: liberalisme concentreert winst aan de top, er is een terugslag waarbij mensen ultra-conservatief worden, demagogen komen aan de macht, en bang, voor je het weet, is de democratie over de hele wereld aan het terugglijden.

We moeten dat veranderen, en we moeten het veranderen door radicaal te worden. Grondig en diep onpraktisch. Hoe denk je dat democratie er over, laten we zeggen, drie eeuwen uit zal zien? Ik durf te wedden dat het iedereen omvat van oceanen tot rivieren tot dieren tot de pasgeborenen tot de doden. Ik durf te wedden dat ze allemaal een stem hebben in de democratie. We moeten beginnen met het ontwerpen van democratieën als dat, nu meteen. Niet alleen genoegen nemen met het domme, vervelende laaghangende fruit van het bestrijden van de fascist die vandaag een woedeaanval heeft op Twitter. Dat brengt ons nergens, behalve terug naar de hel, verstrikt in een bal van haat met idioten. We moeten voorwaarts gaan. Onze gebroken democratieën vooruit slepen. En dat betekent echt nadenken over de vraag: hoe ziet democratie er over een eeuw of drie uit? Wat is er anders, beter, functioneler aan? Waarvan zal de geschiedenis zeggen dat we niet zo democratisch waren?

De fascisten winnen als we stoppen met dit soort vragen te stellen. Want dan kunnen we nergens meer heen, behalve met ze kibbelen, en dat is precies wat ze willen. Waar ze echt bang voor zijn is een betere wereld.

Project Vijf
Dat brengt me bij het Vijfde Project, en dit is een groot project. Misschien wel het grootste. Het is moeilijk uit te drukken, dus heb geduld met me. Waar gaat beschaving over, vanaf het begin? Over het vormen van een morele gemeenschap. Eerst was de morele gemeenschap de stam of clan, tegen de volgende. Toen, de natie, tegen de volgende. En zo verder. En daar schijnen we te zijn gestopt.

De reis van de beschaving is altijd geweest over het vergroten van ons gevoel van morele gemeenschap. Het ging over leren lief te hebben. Zelfs van degenen die we ooit haatten. Nog niet zo lang geleden werden mensen die niet tot de meerderheid behoorden als onmensen beschouwd - in de vorm van rassenslavernij, of in de kaste-mechanismen van Azië. Op kleine schaal en op korte termijn ging beschaving over wie je haatte - maar op lange termijn ging het over leren liefhebben, op waarachtiger, nobeler, mooiere, grotere manieren.

Alleen onze reis lijkt te zijn gestopt. En we moeten ermee doorgaan. Dus laten we dit laatste, het vijfde project, het spirituele project noemen. De oceaan van liefde waar het menselijk hart op vaart, en door de generaties heen over heeft gereisd. We bevinden ons in een tijdperk waarin de reis naar een hogere, betere liefde volledig is afgebroken. In plaats daarvan keren we ons naar haat, wrok, minachting, woede - achteruit naar geweld, agressie en vijandigheid.

Waarom is dat? Nou, in een heel reële zin heeft het paradigma van de 20e eeuw op het gebied van spiritualiteit gefaald. Ten eerste vertelde de moderniteit de mensen om betekenis te vinden in het kopen van spullen, in speelgoed dat status verleende, waardoor je je superieur voelde ten opzichte van de volgende wandelende aap. Dat was misschien beter dan oorlog voeren tegen de volgende man omdat je godheid superieur was - maar het werkte nog steeds niet erg goed. Het liet mensen leeg en hol achter, emotioneel, psychologisch en relationeel onontwikkeld. En omdat ze niet konden delen in de winsten die geconcentreerd waren bij de top, waren de resultaten catastrofaal: de mislukte arbeidersklassen vielen terug op fundamentalistische religie. Dat was zo van Amerika tot Rusland tot de Moslimwereld tot India - over de hele wereld.

Het is niet zo dat de mensheid ooit echt boven religie zal uitstijgen. Maar religie is slechts de reis van de liefde. Die van ons is stukgelopen juist omdat we verbijsterd en verward zijn over waar we onze levenskracht, ons libido, onze liefdesenergie, nu moeten plaatsen. Is het...elkaar? Zijn het...dingen? Wat dacht je van... een soort van oude exotische spiritualiteit? Is het de ruimte? Wat dacht je van naar Mars gaan met de miljardairs?

Het menselijk bewustzijn moet nu volwassen worden. Ons moreel besef moet drastisch groeien. Het hunkert ernaar, zoals het altijd heeft gedaan. Daarom voelt dit tijdperk zo leeg, hol, zo gevoelloos, zelfs temidden van alle trauma's, pijn en angst. Als het menselijk moreel besef niet groeit, krimpt het ineen, regelrecht terug naar geweld en haat en woede. De manier waarop we moeten uitbreiden is verborgen in het zicht. Om de hele schepping te omvatten. Alles ervan. Ik besprak laatst hoe spinnen lijken te dromen. Hoe kleine Snowy, mijn hond, dat doet. Wie zegt dat al deze wezens niet net zo prachtig en aangrijpend voelen als wij? Dus waar is onze moraliteit voor hen? Voor de oceanen, rivieren, bossen, dieren? Zijn zij werkelijk slechts "dingen" - al deze wezens - voor ons om te consumeren? Hebben we ze ons niet horen toefluisteren dat alle levens met elkaar verbonden zijn, verstrengeld, één, in een eeuwige vlecht van zijn? Is dat niet de grote waarheid in alle religie, het water in de graal, de oceaan waarin alle rivieren samenkomen?

Het Vijfde Project gaat over het menselijk bewustzijn. En de waarheid is dat ik niet zeker weet of we daartoe in staat zijn. Wij, als in onze beschaving. Misschien is de volgende nodig om zover te komen. De andere vier projecten - economie, maatschappij, cultuur, politiek? Ze hangen allemaal af van het maken van de kwantumsprong in het menselijk bewustzijn, naar een hogere liefde, een veel hogere staat van zijn, een verbinding tussen ons en het leven en de kosmos die in het hart gevoeld wordt met veel, veel meer pijn, vreugde, empathie, waarheid en compassie. Stel je dezelfde idiote, domme, afschuwelijke passie voor die we hebben voor dode dingen - de manier waarop Instafluencers pronken met designer sneakers - maar dan voor levende dingen.

Ik heb niet gezegd dat onze beschaving zou overleven. Ik zei alleen dat beschaving zou kunnen. Zal, denk ik. Maar wat in haar geest is, ben ik gaan begrijpen, is de grootste van alle uitdagingen die zij ooit heeft gehad.

Vrij naar Umair Haque